22: de eerste computers

"Computer" betekent "rekenaar". Mensen zijn al heel lang bezig om hulpmiddelen te vinden om te rekenen. De Romeinen hadden al telramen om te helpen met rekenen:

De telraam of abacus zie je nog steeds terug op scholen.

Telramen zijn vooral handig voor erbij en erafsommen. Gelukkig vond de Engelsman William Oughtred in 1632 de rekenlineaal uit:

Hiermee kan je keersommen maken door te schuiven!

Probeer zelf hier


De franse wiskundige Blaise Pascal:

Hij maakte 10 jaar later een machine om heel grote getallen op te tellen.

 

 

Hoe werkt het? Ongeveer hetzelfde als een oude kilometerteller in de auto:

Later werden de rekenmachines ingewikkelder en ingewikkelder. Maar nog steeds zonder stroom!

Overigens deden vroeger vrouwen het meeste rekenwerk. Vrouwen mochten niet naar de universiteit, maar ze mochten wel mannen helpen bij berekeningen. Sommige geleerden hadden tientallen vrouwen in dienst voor rekenwerk!

In de tweede wereldoorlog bouwde men niet alleen machines om te rekenen, maar ook om codes te maken:

De machine codeert alle letters door een paar plaatsen in het alfabet op te schuiven, net zoals in de onderstaande ring:

Maar in deze machine draait de ring na elke letter, zodat de sleutel steeds verandert.
Hier kan je zelf met de machine spelen

Zo konden Duitsland berichten versturen die Engeland niet begreep. Totdat Alan Turing het code ging kraken: 

Hij bouwde een machine die alle sleutels ging proberen:

Helaas past zulke machine niet in een telefoon of computer. Het moest dus kleiner. Volgende week zien we hoe.