10 hoe werkt de stoomboot?

Sinds 1850 vaart Sinterklaas met een stoomboot naar Nederland. In die tijd was een stoomboot heel nieuw. Hoe werkt een stoommachine?

Stoom is een ander woord voor waterdamp. Als water heet wordt, verdampt het en wordt het een gas. Het gas is veel groter dan het water. Daarom begint een fluitketel te fluiten:

De eerste stoommachine werd ongeveer 2000 jaar geleden uitgevonden door Heron van Alexandrie. Deze stoommachine, de "Aeolipile" werkte door als een raketmotor heet gas weg te blazen:

Iedereen vond het een leuk speelgoed, maar had geen idee wat je er verder mee kon.

Pas in 1700 bedacht Thomas Savery een apparaat om water op te pompen

Als stoom heet is, wordt het heel groot. Koelt het af, dan krimpt het weer. Op deze manier kan de krimpende stoom water opzuigen:

Helaas was de diepte van de put beperkt door de grootte van het stoomvat. Thomas Newcomen en James Watt bedachten zuigers en kleppen, zodat de stoommachine in een echte motor verandert:

James watt

Het volgende filmpje laat zien hoe de kleppen en zuigers zorgen voor de beweging van de stoommachine.

Sindsdien werden stoommachines voor veel fabrieken gebruikt.
Voor malen, zagen, pompen, en natuurlijk ook voor treinen (zoek de zuiger):

En uiteraard voor stoomboten. De beroemdste stoomboot is de Titanic, die in 1912 op zijn eerste tocht al zonk:

 
Vlakbij Schiphol staat de grootste stoommachine ter wereld, de Cruquius:

Stoom is helaas te heet voor Lego, maar met Lego kan je wel een stoommachine nabouwen die niet op stoom, maar op gewone lucht werkt: